Silva rerum

Nie byłem w Beski­dzie Ślą­skim od 2017 roku i bar­dzo tego żału­ję, bo to napraw­dę dobre góry do wędró­wek. Może nie aż takie wido­wi­sko­we, ale tak­że mają swój urok. Ponow­nie na swo­ją bazę wybra­łem Bren­ną, któ­ra jest dobrym punk­tem wypa­do­wym na szla­ki tury­stycz­ne. Żału­ję, że mia­łem tyl­ko 2 dni na cho­dze­nie po górach.

Pierw­sze­go dnia wybra­łem się w oko­li­ce Klim­czo­ka, któ­ry oddzie­la Bren­ną od Szczyr­ku i Biel­ska-Bia­łej. A to dla­te­go, że poprzed­nim razem, tzn. w 2017 roku, nie uda­ło mi się do tej góry dojść ze wzglę­du na złą pogo­dę. Tym razem pogo­da była pięk­na. Wyciecz­ka była bar­dzo uda­na. Na sam Klim­czok nie wsze­dłem, ponie­waż wcho­dzi­łem na górę zie­lo­nym szla­kiem od stro­ny schro­ni­ska (a scho­dzi­łem czer­wo­nym). Stam­tąd nie­da­le­ko już na Szyn­dziel­nię – na któ­rą będę musiał iść następ­nym razem.

Moje­go ostat­nie­go dnia w górach pogo­da się pogor­szy­ła. Rano pada­ło, a potem było zamglo­ne. Dla­te­go zde­cy­do­wa­łem się tyl­ko na krót­ką wyciecz­kę, tj. na Błat­nią (była to dru­ga góra, któ­rą zdo­by­łem w 2017 roku). Było sym­pa­tycz­nie. Nie­ste­ty widać tam degra­da­cję gór. Osie­dla ludz­kie i domy pod­cho­dzą co raz wyżej na sto­ki. Jest to zja­wi­sko zde­cy­do­wa­nie nega­tyw­nie, bo szko­dzi śro­do­wi­sku, przy­ro­dzie i kra­jo­bra­zom. Zasta­na­wia mnie, czy ci ludzie, któ­rzy wzno­szą cha­łu­pę na sto­ku góry (i zwy­kle nie są to skrom­ne dom­ki let­ni­sko­we, tyl­ko wiel­kie hacjen­dy, wzno­szo­ne zupeł­nie bez umia­ru) zasta­na­wia­ją się, jak będą do niej dojeż­dżać? Latem tam się cięż­ko idzie, a co dopie­ro jedzie (i tyl­ko samo­cho­dem tere­no­wym np. toyo­tą hilux, któ­rą widzia­łem, jak wio­zła wikt do schro­ni­ska), a zimą? Ludzie są jed­nak bezmyślni.

Nie wybie­ra­łem się na dale­kie gór­skie wędrów­ki, bo chcia­łem jesz­cze też odwie­dzić ślą­skie mia­sta. Pierw­sze­go dnia poje­cha­łem do Cie­szy­na. Pamię­tam, że poprzed­nim razem zro­bił na mnie bar­dzo dobre wra­że­nie. Tym razem było gorzej, ale to chy­ba dla­te­go, że po ostat­niej wizy­cie mia­łem wygó­ro­wa­ne oczekiwania.

Obrze­ża mia­sta są nie­cie­ka­we, jak pra­wie wszę­dzie. Cen­trum jest nie­złe. Sta­rów­ka bar­dzo ład­na. Ale jed­nak spo­ro jest tam cha­osu urba­ni­stycz­ne­go. Zatrzy­ma­łem się na jakimś par­kin­gu (w miej­scu po jakimś amfi­te­atrze – bar­dzo cie­ka­we), sze­dłem wzdłuż Olzy i nie podo­ba­ło mi się tak, jak kie­dyś. Wszę­dzie cha­os rekla­mo­wy, czy­sto śred­nio, wie­le miejsc zapusz­czo­nych, jakieś dzi­kie par­kin­gi. Wyda­je mi się, że było lepiej.

Kolej­ne­go dnia padła kolej na Biel­sko-Bia­łą. To mia­sto o zupeł­nie innym cha­rak­te­rze. Dużo więk­sze, z więk­szy­mi ambi­cja­mi, duży ośro­dek prze­my­sło­wy (choć­by fabry­ka malucha).

Gdy byłem tam poprzed­nim razem, był taki upał, że myśla­łem tyl­ko o tym, aby schro­nić się gdzieś w kli­ma­ty­za­cji. Tym razem na szczę­ście było chłod­niej, cho­ciaż i tak cie­pło. W zasa­dzie biel­skiej sta­rów­ce nie poświę­ci­łem uwa­gi, ponie­waż zosta­łem pochło­nię­ty przez Sta­rą Fabry­kę, czy­li bar­dzo cie­ka­we muzeum prze­my­słu. Muzeum, w któ­rym są cie­ka­we eks­po­na­ty, a nawet bar­dzo cie­ka­wy film o pro­duk­cji tka­nin, opo­wia­da o histo­rii prze­my­słu w mie­ście aż do cza­sów współ­cze­snych. Nie wie­dzia­łem, że w prze­szło­ści Biel­sko-Bia­ła była tak waż­nym ośrod­kiem prze­my­sło­wym (i to rów­nież włókienniczym).

Następ­ne­go dnia wra­ca­łem do Kali­sza. Zaha­czy­łem wów­czas o Byczy­nę, któ­rą pierw­szy raz odwie­dzi­łem rów­nież pod­czas pierw­sze­go wyjaz­du w Beskid Ślą­ski. Ostat­ni raz byłem w Byczy­nie 3 lata temu, w 2020 roku (w cza­sie pan­de­mii). Widać, że coś się dzie­je za mura­mi śre­dnio­wiecz­ne­go mia­sta. Same mury są pod­da­wa­ne kon­ser­wa­cji. Rynek też jak­by tro­chę żyw­szy. Poja­wi­ła się tam fontanna 🙂

Rok temu, będąc w Zawoi, pew­ne­go dnia posta­no­wi­łem poje­chać na Sło­wa­cję, dosłow­nie na jeden dzień, aby zoba­czyć Zamek Oraw­ski. Nigdy wcze­śniej na Sło­wa­cji na byłem, może tyl­ko prze­jaz­dem w dro­dze do Buda­pesz­tu (w 2012). Wte­dy zaświ­ta­ła mi myśl, że sko­ro na Sło­wa­cji jest tyle gór (z Tatra­mi na cze­le), to może trze­ba wła­śnie tam udać się na gór­ską wędrówkę.

Ten plan zre­ali­zo­wa­łem w tym roku – kon­kret­nie posta­no­wi­łem udać się w góry Małej Fatry, ponie­waż to te góry widzia­łem rok temu będąc w Rużom­ber­ku i oko­li­cach. Za bazę obra­łem miej­sco­wość Ter­cho­va, któ­ra jest cen­trum tury­stycz­nym Małej Fatry. Nie­ste­ty spę­dzi­łem tam tyl­ko 2 peł­ne dni, bo przy­je­cha­łem na próbę.

Mała Fatra to teo­re­tycz­nie pasmo gór­skie niż­sze od Beski­du Wyso­kie­go (Żywiec­kie­go), ponie­waż naj­wyż­sza góra – Wiel­ki Kry­wań – jest odro­bi­nę niż­sza od naj­wyż­szej góry Beski­du – Babiej Góry. Jed­nak kra­jo­braz i ukształ­to­wa­nie tere­nu wyglą­da tu zde­cy­do­wa­nie ina­czej. Przede wszyst­kim w BW jest wie­le dłu­gich pasm gór­skich i masy­wów (np. Pasmo Poli­cy, Pasmo Jało­wiec­kie, Masyw Babiej Góry). W Małej Fatrze rzut oka na mapę pozwa­la usta­lić, że tu jest tro­chę ina­czej, ponie­waż jest wie­le szczy­tów koło sie­bie, tzn. wie­le osob­nych gór. Poza tym, moim zda­niem, Mała Fatra jest trud­niej­sza, bo są bar­dzo duże prze­wyż­sze­nia – nawet, jeże­li góry nie są aż tak wyso­kie, to i tak ma się wra­że­nie, że cią­gle jest pod górę.

Doświad­czy­łem tego za każ­dym razem. Pierw­sze­go dnia pod­je­cha­łem do osa­dy Vatra (jest to jeden z tam­tej­szych „kuror­tów” i począ­tek szla­ków tury­stycz­nych); wsze­dłem na połu­dnio­wy groń, a potem szczy­tem gór do schro­ni­ska i w koń­cu do gór­nej sta­cji kolej­ki gon­do­lo­wej. Wej­ście było wyjąt­ko­wo stro­me – wcho­dze­nie było napraw­dę męczą­ce; i to pomi­mo tego, że nie sze­dłem po jakiś ska­łach, tyl­ko po pro­stu w górę hali. 

Odnio­słem wra­że­nie, że góry są tu bar­dziej sko­mer­cja­li­zo­wa­ne. Jest za to na pew­no po czę­ści odpo­wie­dzial­na kolej­ka gon­do­lo­wa; cho­ciaż jest to dro­ga przy­jem­ność, to umoż­li­wia szyb­ki wjazd nie­mal­że na szczyt tłu­mom „tury­stów”.

Dru­gie­go dnia posze­dłem do „Jano­si­ko­wich die­rów”, czy­li „Jano­si­ko­wych dziur” – tro­chę się tu czu­łem jak w doli­nach w jurze kra­kow­sko-czę­sto­chow­skiej, cho­ciaż nie­wąt­pli­wie wąwo­zy w Małej Fatrze są bar­dziej wido­wi­sko­we. Jest to cie­ka­wy szlak, cho­ciaż nie­ste­ty też bar­dzo popu­lar­ny; idzie się po kład­kach, scho­dach, dra­bi­nach, klam­rach wbi­tych w skały.

Nie­wąt­pli­wie jesz­cze w te góry wró­cę, w szcze­gól­no­ści, że nie jest to dale­ko od granicy.